नदीको ६२ बिघा जग्गा ब्यक्तिको नाममा

कपिलवस्तु । कपिलवस्तुको बाणगंगा नगरपालिका– ८ साबिक मोतिपुर गाबिस अन्र्गत बाणगंगा नदीको सार्वजनिक जग्गा ब्यक्तिलाई बेचिएको मुद्दाको चाडै किनारा लगाउनु पर्ने माग गरिएको छ । सो मुद्धमा पैसाको चलेखेल भएको स्थानीयको आरोप छ । सो जग्गाको मुद्दा अहिले सवोच्चमा पुगेको छ ।

२०६८ सालमा लामो प्रयास पछि अख्तियारको कन्द्रिय कार्यालय काठमाणडैमा सोही बिषयमा मुद्दा दर्ता गराएका समुहले सो आरोप लगाएका छन । अख्तियारमा मुद्दा हालेका मध्ये एक बाणगंगा नगरपालिका– ५ कोपवाका चिरंजीवी गिरीले आफनो समुहले अख्तियारमा मुद्दा हालेको ७ बर्ष बिति सक्दा पनि अहिले सम्म सो मुद्दाको किनारा नलाको भन्दै आक्रोस पाखे ।

‘ तत्कालीन मालपोत नापी कार्यायल लागायका कार्यालयहरुको मिलेमतो मै नदीको जग्गा ब्यक्तिलाई बेचिएको हो ’ उनले भने ‘ हामीहरुको लामो पहल र कसरत पछि २०७१ सालमा बल्ल अख्तियारले छानबिन गरी जग्गा बदर गर्ने सिफारिस गरेको थियो । तत्कालिन मालपोत प्रमुख सेते घर्तिकै मिलेमतोमा नदीको लालपूर्जा व्यक्तिलाई बाडेको गिरीको आरोप छ ।

२०३८ सालमा नदीको लालपूर्जा बाडिएको कुरा २०६७ सालमा मात्र सार्वजनिक भएको भन्दै उनले यसमा ठूलो भू–माफियाको संजाल रहेको दाबी गरे ।

‘ नापीको फिल्डबुकमा जग्गाधनी, जोताहाको नाम नै छैन, खोला देख्दा देख्दै लालपूर्जा बाडियो, यो मिलेमतो नभएर के हो ’ उनी प्रश्न गर्छन । नापी कार्यालयमा १९८८ सालको नापी तथा २०२६ सालमा तत्कालीन नापी प्रमुख केशव राज जिसीकाृ्े पालामा भएको नापीमा समेत नक्सामा स्पष्ट रुपमा बाणगंगा नदी देखाइएको थियो । उता वन ऐन अनुसार सो जग्गा वन क्षेत्रमा पर्ने स्पष्ट देखिन्छ । ‘ तीन तिरबाट वन क्षेत्रमा पर्ने सो जग्गा वनको हुनु पर्नेमा कसरी ब्यक्तिको नाममा गयो त्यो सोचनीय बिषय छ । ’

वन डिभिजन कार्यालय कपिलस्तुका अधिकृत मदनमोहन स्यान्डील्यले भने। नदीजन्यद पदार्थ निकासीमा तत्कालीन कोपवा र मोतिपुर गाबिसको सीमाना बिवाद भएको पछि नदीको जग्गा बेचिएका कुराको रहस्य बाहिर आएको थियो । अर्का स्थानीय भोला आचार्यले आफुहरुले नदीको जग्गामा भु माफिया र जग्गा दलालले नदीको जग्गा नै बेचेको खोजबिनका क्रममा भेटिएको बताए ।

‘ तत्कालीन प्रजिअ, माल नापीका हामिस सापलाई ज्गगाका बिषयमा जानकारी गरायोै तर कसैले चासो दिएनन ’ उनले भने ‘ बाध्य भएर अख्तियारमा दर्ता गरेको र अख्तियारले समेत ३ बर्ष पछि मात्र छानबिन गरेको थियो । उनले सवोच्चले सो जग्गाको मुद्दाको चाडै किनारा लागनउ पर्ने माग गरे । १५ बर्ष यता नदीको जग्गा अनियन्त्रितरुपमा दोहन गरी ध्वस्त बनाईएको छ । वन क्षेत्रमा पर्ने जग्गा भए पनि बाटोघाटे बिद्यतीकरण समेत गरिएको छ । मालपो अधिकृत रिषीराम पौडेलले २०३८ सालको निर्णयबाट जग्गा नामसारी भएको भेटिए पनि मिसिल फाइलको निर्णय भने नभेटिएको बताए ।

‘ ३ दशक अघिको कुरा हो अहिले त्यो मिसिल भेटिएको छैन ’ उनले भने । बाणगंगा पुलदेखि दक्षिणतर्फ लक्ष्मणघाटसम्मको ६२ बिघा नदी क्षेत्रलाई भुमाफिया तथा मालपोल कर्मचारीहरुको मिलेमतोमा बेचिएको थियो । २०७१ सालमा अख्तियारको निदेशन अनुसार २०७१ असोज ३० को निर्देशन अनुसार तत्कालीन भुमिसुधार तथा ब्यवस्था बिभागले गरेको पत्राचारबाट सो जग्गा सरकारको नाममा कायम गरिएको थियो । २०२६ साल सम्म नदीको प्राचीन भागिरथी नदीको नाममा थियो ।

२०३८ सालमा मालपोतले ३ जनालाई लालपूर्जा दिएको थियो । नापी कार्यालय कपिलवस्तुले मोतिपुर ४ “ख” अन्र्तगत २०२६ माघ २९ मा सर्वे भए अनुसार कित्ता नम्बर ५४८ मा पर्ने ६२ बिघा ४ कठ्ठा र १६ धुर बाणगंगा नदी देखाएको छ । त्यस संगै ५४७ कित्ता नदीको बगर भनेर उल्लेख गरिएपनि हाल दुवै कित्ता व्यक्तिको भइसकेको नापीमा राखिएको फिल्डबुकमा लेखिएको छ । जग्गाधनीको श्रेस्ता अनुसार २०३८ भदौ २५ गते उक्त कित्ताका्े जग्गा कित्ताकाट भई २० बिघा ८ कठ्ठाको जमिन ७४२ नम्बर कित्ता कायम भएको छ । जनु नीलकुमारी उपाध्याययानी , गोबिन्द प्रसादपौडेल, धर्म उपाध्यायको संयुक्त नाममा रहेको देखिन्छ । २०३८ असोज ९ गतेकाको लिखितबाट हाल उक्त जग्गाहरु मनजित घर्ती, देवेन्द्र विक्रम रोका, न्यू बाणगंगा क्रेशर, लुम्बिनी क्रेसर विष्णु बहादुर, अर्जुन बहादुर खडका लगायत ३६ जनाको नाममा विक्री वितरण भइसकेको छ ।

अर्जुन खरलेको नाममा किता नम्बर ७४९ मा १० धुर र उनकै नाममा ७५३ नम्बरको कित्तामा ५ बिघा १० धुर छ । उनी क्रेसर संचालक मध्ये एक हुन । यस्तै न्यु बाणगंगा क्रेसरको नाममा ७४७ कित्ता नम्बरमा १० धुर र उसकै नाममा ७५१ कित्ता नम्बरमा २ बिा १० कठ्ठा जमिन छ । सुर्य प्रसाद बुढामगरको नाममा ७४८ कित्ता नम्बरमा १० धुर ज्ञान बहादुर सापकोटाको नाममा कित्ता नम्बर १८६१ मा १२ कठ्ठा, गोबिन्द बहादुर छन्त्याल कित्ता नम्बर १८६२ ३ कठ्ठा नाममा छ । यस्तै नर बहादुरको २०७१ कित्ता नम्बरका १ बिघा ७ कठ्ठा, शेर बहादुरको नाममा कित्ता नम्बर २०७२ मा १३ कठ्ठा र देबेन्द्र बिक्रम रोकामो नाममा ७५० कित्ता नम्बरमा ६ बिघा १३ धुर जग्गा नाममा गएको छ । नदीको कित्ता नं. ५४८ काट गरि कित्ता नं. ७४१ देखि ७८६ सम्म बनाइ विक्री गरिएको हो ।

नदीले पश्चिम तर्फ कटान गरी आफूहरुको नम्बरी जग्गालाई बगर बनाएको जग्गाधनहिरुको दाबी छ । अहिले पनि नदी पश्चिम तर्फ नै सरिरहेको उनीरुको तर्क छ । जिल्ला मालपोत कार्यालय कपिलवस्तुका अनुसार तत्कालिन मालपोत प्रमुख सेते घर्तीले २०३८ भदौ २२ गते निलकुमारी उपाध्यायनी, गोबिन्द प्रसाद पौडेल तथा धर्मराज उपाध्यायका नाउमा संयुक्त रुपमा जग्गा दर्ता गरिदिएका थिए । उनीहरुकै माफर्त नदी तथा त्यसको जग्गा विभिन्न व्यक्तिहरुलाई विक्री गरेको मालपोत अधिकृत रिषराम पौडेलले बताए ।

नदी किनारमा रहेको ५४७ कित्ताको बगरलाई भने बन सुदृढिकरण आयोगले २०४५ सालमा सुकुम्बासीहरुलाई वितरण गरेको मालपोतले जनाएको छ । बेचिएको जग्गाको मुल्य नौ देखि १० लाख रुपैया सम्म प्रति कठ्ठा पर्ने जग्गा ब्यापारीहरु बताउछन । त्यस हिसाबले समेत जग्गाको मुल्य अहिलेको हिसाबले करौडामा हुन्छ । एक बिघमा २० कठ्ठा हुन्छ ।

ताजा अपडेट
सम्बन्धित समाचार